О ВЛИЯНИИ БИОЛОГИЧЕСКИХ РИТМОВ НА ИЗМЕНЕНИЯ УРОВНЯ ГОРМОНОВ НАДПОЧЕЧНИКОВ ПРИ СТРЕССЕ.
59 42
Кілттік сөздер:
БИОЛОГИЧЕСКИЕ РИТМЫ, ИЗМЕНЕНИЕ УРОВНЯ ГОРМОНОВ НАДПОЧЕЧНИКОВ ПРИ СТРЕССЕ,Аннотация
Созылмалы стресс жағдайында егеуқұйрықтардың перифериялық қанында бүйрек үсті бездерінің гормондардың ортатəуліктік мөлшеріне жыл маусымдарының əсері қарастырылған. Қыс жəне күз маусымдарында гипокинезияның екінші тəулігінде катехоламиндердің мөлшері төмендейді, кортикостерон мөлшері жоғарылайды, жазда жəне көктемде стрестің əсерінің ұзақтығы өзгермелі болғанымен катехоламиндердің мөлшері бір деңгейде сақталады. Гипокинезияның екінші тəулігінде егеуқұйрық қан плазмасында кортикостерон ортатəулік мөлшері жыл бойы жоғарылайды, кортикостерон концентрациясының ең жоғары мəндері көктем жəне жаз айларында байқалады. Стресс əсеріне жауабы ретінде жалпы кортикостеронның көбеюі қыс айларында байқалды. The influence of the seasons of the year on the daily average maintenance of hormones of adrenal glands is analyzed during chronic stress in the peripheral blood of rats in conditions of natural light-dark cycle. During the winter and autumn periods, the maintenance of catecholamines for the second 24-hour period of immobilization decreases. In the spring and summer periods, at the same duration of stressful influence, the stabilization of catecholamines is observed. The daily average maintenance of corticosterone in the plasma of rats for the second 24- hour-period of immobilization rises in the course of the whole year, and the highest concentrations of corticosterone are observed in the spring and summer months. The highest indicator of the gain of general corticosterone in response to stressful influences is observed in winter months. Анализируется влияние сезонов года на среднесуточное содержание гормонов надпочечников при хроническом стрессе в периферической крови крыс в условиях естественного освещения. В зимний и осенний периоды содержание катехоламинов на вторые сутки гипокинезии снижается, весной и летом при той же продолжительности стрессового воздействия наблюдается стабилизация уровня катехоламинов. Среднесуточное содержание кортикостерона в плазме крови крыс на вторые сутки гипокинезии повышается в течение всего года, наиболее высокие значения концентрации кортикостерона наблюдаются в весенние и летние месяцы. Наиболее высокий показатель прироста общего кортикостерона в ответ на стрессовое воздействие наблюдается в зимние месяцы.Библиографиялық сілтемелер
1. Landys M.M., Ramenofsky M., Wingfield J.C. Action of glucocorticoids at seasonal baseline as compared to stress-related levels in the regulation of periodic life processes. // General and Comparative Endocrinology. - 2006
Sep 1; Vol. 148 (2), pp. 132-149.
2. Korte SM, Koolhaas JM, Wingfield JC, McEwen BS. The Darwinian concept of stress: benefits of allostasis and costs of allostatic load and the trade-offs in health and disease. // Neuroscience and Biobehavioral Reviews. – 2005.- Feb; Vol. 29 (1), pp. 3-38.
3. McEwen BS. The neurobiology of stress: from serendipity to clinical relevance. // Brain Research. – 2000. - Dec 15; Vol. 886 (1-2), pp. 172-189.
4. Amirat Z; Brudieux R. Seasonal changes in in vivo cortisol response to ACTH and in plasma and pituitary concentrations of ACTH in a desert rodent, the sand rat (Psammomys obesus). // Comparative Biochemistry and Physiology. – 1993. - Vol. 104A, No.1, pp. 29-34.
5. Bilbo SD, Nelson RJ. Sex differences in photoperiodic and stress-induced enhancement of immune function in Siberian hamsters. // Brain, Behavior, and Immunity. – 2003. - Dec; Vol. 17 (6), pp. 462-72.
6. Pyter L.M., Adelson J.D., Nelson R.J. Short days increase hypothalamic-pituitare-adrenal axis responsiveness.Endocrinology. – 2007. - Jul; Vol.148 (7), pp. 3402-3409
7. Retana-Marquez S., Bonilla-Jaime H., Vazquez-Palacios G., Dominguez-Salazar E., Martinez-Garcia R.Velazquez-Moctezuma J. Body weight gain and diurnal differences of corticosterone changes in response to acute
and chronic stress in rats. //Psychoneuroendocrinology. - Feb2003, Vol. 28 Issue 2, p207, 21p.
8. Buckley T.M., Schatzberg A.F. On the interactions of the hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis and sleep:normal HPA axis activity and circadian rhythm, exemplary sleep disorders. //The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. - 2005 May; Vol. 90 (5), pp. 3106-3114.
9. Жумабаева Г.М., Тулеуханов С.Т., Гумарова Л.Ж. Влияние гипокинезии на суточную динамику содержания катехоламинов в плазме крови крыс в летние месяцы. // Известия НАН РК. Серия
биологическая и медицинская. 2005, № 4. - Алматы: НИЦ Ғылым. - с. 80-84.
10. Резников А.Г. Методы определения гормонов. – К.: Наукова думка. 2000 - 400 с.
11. Черкасова О.П., Федоров В.И. Одновременное исследование содержания кортикостерона и 11-дегидрокортикостерона в надпочечниках и плазме крови при остром стрессе. // Проблемы эндокринологии – 2001 - №1, с. 37-39.
12. Федоров Б.М. Стресс и система кровообращения. // М.: Медицина. – 1990. – 320 с.
13. Деряпа Н.Р., Мошкин М.П., Посный В.С. Проблемы медицинской биоритмологии. / АМН СССР. – М.:Медицина. – 1985. - 208 с.
14. Amirat Z., Brudieux R. Seasonal changes in in vivo cortisol response to ACTH and in plasma and pituitary concentrations of ACTH in a desert rodent, the sand rat (Psammomys obesus). // Comparative Biochemistry
Physiology. – 1993, Vol.104A, No.1, pp.29-34
15. Romero L.M., Meister C.J., Cyr N.E., Kenagy G.J., Wingfield J.C. Seasonal glucocorticoid responses to capture in wild free-living mammals. // American Journal of Physiology: Regulatory, Integrative and Comparative Physiology. – Feb2008, Vol.63, Issue 2, pR614-R622, 9 p.
16. Черешнев В.А., Юшков Б.Г. Патофизиология: Учебник. – М.: Вече, 2000. – 704 с.
Sep 1; Vol. 148 (2), pp. 132-149.
2. Korte SM, Koolhaas JM, Wingfield JC, McEwen BS. The Darwinian concept of stress: benefits of allostasis and costs of allostatic load and the trade-offs in health and disease. // Neuroscience and Biobehavioral Reviews. – 2005.- Feb; Vol. 29 (1), pp. 3-38.
3. McEwen BS. The neurobiology of stress: from serendipity to clinical relevance. // Brain Research. – 2000. - Dec 15; Vol. 886 (1-2), pp. 172-189.
4. Amirat Z; Brudieux R. Seasonal changes in in vivo cortisol response to ACTH and in plasma and pituitary concentrations of ACTH in a desert rodent, the sand rat (Psammomys obesus). // Comparative Biochemistry and Physiology. – 1993. - Vol. 104A, No.1, pp. 29-34.
5. Bilbo SD, Nelson RJ. Sex differences in photoperiodic and stress-induced enhancement of immune function in Siberian hamsters. // Brain, Behavior, and Immunity. – 2003. - Dec; Vol. 17 (6), pp. 462-72.
6. Pyter L.M., Adelson J.D., Nelson R.J. Short days increase hypothalamic-pituitare-adrenal axis responsiveness.Endocrinology. – 2007. - Jul; Vol.148 (7), pp. 3402-3409
7. Retana-Marquez S., Bonilla-Jaime H., Vazquez-Palacios G., Dominguez-Salazar E., Martinez-Garcia R.Velazquez-Moctezuma J. Body weight gain and diurnal differences of corticosterone changes in response to acute
and chronic stress in rats. //Psychoneuroendocrinology. - Feb2003, Vol. 28 Issue 2, p207, 21p.
8. Buckley T.M., Schatzberg A.F. On the interactions of the hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis and sleep:normal HPA axis activity and circadian rhythm, exemplary sleep disorders. //The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. - 2005 May; Vol. 90 (5), pp. 3106-3114.
9. Жумабаева Г.М., Тулеуханов С.Т., Гумарова Л.Ж. Влияние гипокинезии на суточную динамику содержания катехоламинов в плазме крови крыс в летние месяцы. // Известия НАН РК. Серия
биологическая и медицинская. 2005, № 4. - Алматы: НИЦ Ғылым. - с. 80-84.
10. Резников А.Г. Методы определения гормонов. – К.: Наукова думка. 2000 - 400 с.
11. Черкасова О.П., Федоров В.И. Одновременное исследование содержания кортикостерона и 11-дегидрокортикостерона в надпочечниках и плазме крови при остром стрессе. // Проблемы эндокринологии – 2001 - №1, с. 37-39.
12. Федоров Б.М. Стресс и система кровообращения. // М.: Медицина. – 1990. – 320 с.
13. Деряпа Н.Р., Мошкин М.П., Посный В.С. Проблемы медицинской биоритмологии. / АМН СССР. – М.:Медицина. – 1985. - 208 с.
14. Amirat Z., Brudieux R. Seasonal changes in in vivo cortisol response to ACTH and in plasma and pituitary concentrations of ACTH in a desert rodent, the sand rat (Psammomys obesus). // Comparative Biochemistry
Physiology. – 1993, Vol.104A, No.1, pp.29-34
15. Romero L.M., Meister C.J., Cyr N.E., Kenagy G.J., Wingfield J.C. Seasonal glucocorticoid responses to capture in wild free-living mammals. // American Journal of Physiology: Regulatory, Integrative and Comparative Physiology. – Feb2008, Vol.63, Issue 2, pR614-R622, 9 p.
16. Черешнев В.А., Юшков Б.Г. Патофизиология: Учебник. – М.: Вече, 2000. – 704 с.
Жүктелулер
Как цитировать
ГУМАРОВА, Л. Ж. (2016). О ВЛИЯНИИ БИОЛОГИЧЕСКИХ РИТМОВ НА ИЗМЕНЕНИЯ УРОВНЯ ГОРМОНОВ НАДПОЧЕЧНИКОВ ПРИ СТРЕССЕ. ҚазҰУ хабаршысы. Экология сериясы, 28(2). вилучено із https://bulletin-ecology.kaznu.kz/index.php/1-eco/article/view/158
Шығарылым
Бөлім
ХАЛЫҚТЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫ МЕН БИОТАҒА ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ ЛАСТАНУШЫЛАРЫНЫҢ ӘСЕРІН БАҒАЛАУ
