SARS-CoV-2 варианттары мен клайдтарының таралуының динамикасы

Аннотация

XX ғасырда ашылған Human Coronavirus, соның ішінде Alphacoronavirus тұқымдасынан болған HCoV-229E, HCoV-NL63 және Betacoronavirus тұқымдасынан болған HCoVOC43, HCoV-HKU1 ересек адамдардың жоғары тыныс алу жолында инфекция тудырғанмен, ұзақ уақыт бойы адамдар үшін қауіпсіз патоген саналды. Алайда XXI ғ. басында туындаған жоғары патогенді, жануар резервуарынан шыққан коронавирустар ауыр жедел респираторлық синдром (SARS-CoV) және таяу шығыс респираторлық синдромының коронавирусы (MERS-CoV) әлемдік эпидемия тудырып, соңы өлімге алып келді. 2019 ж. желтоқсан айында Ухан қ. ҚХР, тағы бір жаңа Human CoV – 2019 анықталды. Аз уақыт ішінде ғаламдық таралуына орай, 11 наурыз 2020 ж ДДСҰ жаңа Human CoV – 2019 әлемдік пандемия жариялады. 2021 жылғы 23 қыркүйектегі ДДСҰ мәліметтері бойынша 229,858,719 адам COVID-19 жұқтырғаны расталып, 4,713,543 адамның өлім жағдайы тіркелген. SARS-CoV-2 коронавирусының пайда болуы және ғаламдық таралуы әзірше белгісіз. Бірақ COVID-19-ның бүкіл әлемде таралуы SARS-CoV-2 коронавирусының жаңа нұсқасының геномдық мутациясын ашуға деген қызығушылықты арттыруда. Бұл мақалада аурулар эпидемиологиясының деректері, соның ішінде әлем мен ҚР-ның әртүрлі бөліктеріндегі жағдайлар мен өлім-жітім саны ұсынылған. GISAID, Nextstrain және линия Pango бойынща схемалық номенклатурасы салыстырылды. ҚР бойынша GISAID дерекқорына ұсынылған SARS-CoV-2 геномының геномдық клайдтарға және олардың географиялық, жас және гендерлік таралуына қатысты реттілігі талданды.

Түйін сөздер: COVID-19, SARS-CoV-2 , клайд.