Атеросклероздың дамуына жауап беретін гендер мен миРНК
DOI:
https://doi.org/10.26577/EJE.2022.v73.i4.07Аннотация
Атеросклероз - көп факторлы ауру. miRNAs, бір тізбекті РНҚ молекулалары, атеросклерозға қатысатын гендердің экспрессиясын реттеуде маңызды рөл атқаруы мүмкін. Жұмыста миРНҚ-ның адамның атеросклерозының дамуына жауап беретін гендердің мРНҚ-мен байланысы зерттелді. PubMed әдебиеттерінің деректері негізінде атеросклероздың дамуына байланысты 14 геннің мәліметтер базасы құрылды. Таңдалған гендердің мРНҚ-дағы miRNA байланыстыратын сайттар miRWalk, miRTarBase, TargetScan, miRDB және MirTarget бағдарламаларының көмегімен табылды. Атеросклероздың дамуына жауап беретін гендердің мРНҚ-сында 51 миРНҚ-ны байланыстыратын 94 сайт табылды. Анықталған байланысу сайттардан 15 сайт CDS-де, 17-і 5´UTR-де және 62-і 3´UTR-де орналасқан. Атеросклероздың дамуына жауап беретін гендердің кейбір мРНҚ-сында миРНҚ-мен байланысатын бірнеше сайттар бар екендігі анықталды. Сонымен, TNFRSF9 гендерінің 15 байланысу сайттары, LDLR - 11 байланысу сайттары, TGFB1 - 14 байланыс сайттары бар. Көрсетілгендей, атеросклероздың дамуына жауап беретін гендердің мРНҚ-мен миРНҚ miR-619-5p ең көп байланысады. miR-619-5p CD36 генімен ΔG/ΔGm қатынасы 100% болды, miR-5096 ΔG/ΔGm 100%-ке тең IL18 генімен байланысады. Барлық зерттелген гендердің ішінен TRFB1 гені миРНҚ-ның мРНҚ-мен байланыс дәрежесін сипаттайтын жоғары көрсеткіштерімен миРНҚ-ның ең қолайлы нысаны екендігі анықталды. Осылайша, miRWalk, miRTarBase, TargetScan және miRDB бағдарламаларын қолдана отырып, TGFB1 генінің мРНҚ-сы CDS, 5'UTR және 3'UTR аймақтарындағы көптеген миРНҚ-лардың нысаны екендігі көрсетілді.
Түйінді сөздер: миРНҚ, мРНҚ, байланысатын сайттар, атеросклероз CDS, 5´UTR, 3´UTR, нуклеотидтік тізбектер.