ҚАЗАҚСТАН ШЕГІНДЕ СИРЕК КЕЗДЕСЕТІН TULIPA BORSZCZOWII REGEL (LILIACEAE) ТҮРІНІҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ-ГЕОГРАФИЯЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Аннотация

Мақалада Tulipa borszczowii Regel (Liliaceae) қолжетімді гербарий үлгілерін сыни тұрғыдан қарау нәтижелері келтірілген - сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген өсімдік түрлерінің тізіміне енгізілген сирек түрлер (2006); Қызыл кітаптар: Қазақ КСР (1981), Оңтүстік Қазақстан (Түркістан) облысы (2002); Қазақстан Республикасы (2014), Қызылорда облысы (2014). Зерттеудің мақсаты республика шегінде әлеуетті өсу орындарын анықтау үшін оның қазіргі заманғы таралуы мен экологиялық орайластырылуын зерттеу болды. Зерттелетін түрдің үлгілері AA, TASH, MW, LE сияқты ірі гербарий қорларында сақталған. Зерттеу барысында барлығы 147 гербарий үлгісі қаралды. Сондай-ақ, жұмыс барысында Tulipa borszczowii өсу орындары туралы ақпаратты қамтитын отандық және шетелдік дереккөздерге (электрондық дерекқорларды қоса алғанда) скрининг жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде: гүлсеріктернің түс гаммасының диапазоны егжей-тегжейлі түрдің морфологиялық сипаттамасы толықтырылды; түрдің жалпы таралуының Солтүстік шегі болып табылатын Tulipa borszczowii диапазонының қазақстандық бөлігінің солтүстік шекаралары нақтыланды және ол тіркелген Қазақстанның флористикалық аудандарының тізімі кеңейтілді; Республика шегінде түрдің орналасу нүктелерінің карта-сызбасы жасалды; одан әрі зерттеуге арналған міндеттер, атап айтқанда Tulipa borszczowii өсуінің солтүстік-батыс және солтүстік-шығыс шектерін биометриялық зерттеулер жүргізу және нақтылау қажеттілігі тұжырымдалды.
Түйін сөздер: аз кездесетін түр, Tulipa borszczowii, ареалы, гербарий үлгісі, картаға түсіру.