ІЛЕ ӨЗЕНІ МЕН ҚАПШАҒАЙ СУ ҚОЙМАСЫНАН АЛЫНҒАН АҚ КҮМІС ТҰҚЫНЫҢ (HYPOPHTHALMICHTHYS MOLITRIX) МОРФОФУНКЦИОНАЛДЫ ЖАҒДАЙЫН ЗЕРТТЕУ

Аннотация

Соңғы он жылдықтарда Іле өзені мен Қапшағай су қоймасының экожүйелері антропогендік қысымға ұшырап, бұл су қоймаларының өнімділігін төмендетіп, кәсіптік маңызы бар жергілікті және интродукциялық балық түрлерінің қырылуы мен жойылуын туғызуда. Бұл жұмыста Іле өзенінің әр жерінен және Қапшағай су қоймасынан, сондай-ақ ол өсірілетін Алматы облысындағы тоған шаруашылықтарының бірінен алынған күміс тұқы (Hypophthalmichthys molitrix) балықтың морфофункционалдық жағдайы зерттелді. Іле өзені мен Қапшағай су қоймасының зерттелетін учаскелерінің жер үсті суларына химиялық талдау жүргізгенде 9 ауыр металдың бар екені анықталды, оның 3-інде: Pb, Zn, Cu балық шаруашылығы су қоймалары үшін ШРК (ШРК) артық екенін көрсетті. Тоған шаруашылығының жер үсті суларында осы ауыр металдардың мөлшері ШРК-дан төмен болды, сондықтан ондағы су сапасы шартты түрде таза (бақылау) болып қабылданды. Күміс тұқы балығының ағзаларының (желең, бауыр, ішек) үлгілерін гистологиялық зерттеу Іле өзенінің жоғарғы ағысында және Қапшағай су қоймасында (бөгет пен Қонаев қаласы маңында) 4 түрлі нүктеден ауланған дараларда айтарлықтай деструктивті өзгерістерді анықтады. аз дәрежеде Қапшағайдың солтүстік бөлігіндегі балықтарда. Сондай-ақ, тоған шаруашылығынан алынған балықтардың жағдайы қалыпты шектерде екені анықталды. Балық мүшелерінің аса маңызды биоиндикативті көрсеткіштерінің морфометриялық талдауы гистологиялық бақылауларды сандық түрде растады. Алынған нәтижелер мен басқа авторлардың деректері негізінде балық организміндегі ластанған судан ГМ-ның ықтимал биожинақталуы туралы қорытынды жасалады, бұл биохимиялық және физиологиялық гомеостаздың бұзылуына әкеледі және сайып келгенде органдардың құрылымдық ұйымдастырылуына әсер етеді. су организмдерінің тіршілігі.

Ключевые слова: Іле өзені, Қапшағай суқоймасы, ауыр металдар, ақ толстолобик, гистология, морфометрия