ҚАЗАҚСТАНДЫҢ АҒЫН СУЛАРЫ МЕН БЕТКЕЙ СУЛАРЫНЫҢ МИКРО-НАНОПЛАСТИКПЕН ЛАСТАНУЫ МӘСЕЛЕСІНІҢ ҚЫСҚАША ШОЛУЫ

Авторлар

  • Алия Сатаева Инженерлік бейінді лаборатория, Сәтпаев атындағы КазҰЗТУ, Алматы, Қазақстан; Инженерлік және сандық ғылымдар мектебі, құралыс және экологиялық инженерия кафедрасы, Назарбаев Университет, Астана, Қазақстан; «Экология және биоресурстардың тұрақтылығы» ҒЗИ, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0000-0003-2632-2481
  • Арайлым Камал Инженерлік және сандық ғылымдар мектебі, құралыс және экологиялық инженерия кафедрасы, Назарбаев Университет, Астана, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-3770-6088
  • Альжан Байменов Инженерлік бейінді лаборатория, Сәтпаев атындағы КазҰЗТУ, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-6509-2087
  • Джон Ким Инженерлік және сандық ғылымдар мектебі, құралыс және экологиялық инженерия кафедрасы, Назарбаев Университет, Астана, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-8796-3832
  • Елизавета Архангельски Инженерлік және сандық ғылымдар мектебі, құралыс және экологиялық инженерия кафедрасы, Назарбаев Университет, Астана, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-0786-5950
  • Жандос Тауанов Инженерлік бейінді лаборатория, Сәтпаев атындағы КазҰЗТУ, Алматы, Қазақстан; Инженерлік және сандық ғылымдар мектебі, құралыс және экологиялық инженерия кафедрасы, Назарбаев Университет, Астана, Қазақстан; «Экология және биоресурстардың тұрақтылығы» ҒЗИ, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-6150-7580

DOI:

https://doi.org/10.26577/EJE.2024.v81.i4.a11
        111 89

Аннотация

Бұл зерттеуде Қазақстан Республикасының ағын сулары мен беткей суларының микро/нанопластикпен ластану мәселесі туралы аналитикалық шолу ұсынылған. Жарияланған ғылыми жұмыстарды зерттеу нәтижелері бойынша, қоршаған ортадағы микро- және нанопластиктердің (МНП) анализі олардың табиғи ортада кеңінен таралғандықтан маңызды мәселе болып табылады, себебі олардың тікелей токсикологиялық әсері мен қауіпті ластаушылар мен патогендерді тасымалдау қасиеттері адамның денсаулығына және экожүйенің тұтастығына қауіп төндіреді. МНП ауыз суды тазарту кезінде, сондай-ақ ағын және беткей суларында Қазақстанның әртүрлі аймақтарында анықталды. Зерттелген деректерге сәйкес, Астана қаласының суында және түпкі тұнбаларында микропластиктің концентрациясының маусымдық динамикасы анықталды. Сонымен қатар, беткей суларында микро/нанопластиктердің басым түрлері талшықтар, пленкалар және түйіршіктер, ал ағын суларында полиэтилен болып табылады.

Жалпы, Қазақстанның қазіргі кездегі қоршаған ортаның микро/нанопластикпен ластану жағдайын талдау бұл ластанудың бар екенін және ғалымдар мен экологиялық бақылау қызметтерінің назарын қажет ететіндігін көрсетеді.

Жүктелулер

Как цитировать

Сатаева, А., Камал, А., Байменов, А., Ким, Д. ., Архангельски, Е., & Тауанов, Ж. (2024). ҚАЗАҚСТАНДЫҢ АҒЫН СУЛАРЫ МЕН БЕТКЕЙ СУЛАРЫНЫҢ МИКРО-НАНОПЛАСТИКПЕН ЛАСТАНУЫ МӘСЕЛЕСІНІҢ ҚЫСҚАША ШОЛУЫ . ҚазҰУ хабаршысы. Экология сериясы, 81(4), 112–123. https://doi.org/10.26577/EJE.2024.v81.i4.a11

Шығарылым

Том 81 № 4 (2024): Хабарша Экология сериясы

Бөлім

ШОЛУ МАҚАЛА