Қаратау тауларындағы әртүрлі экологиялық-географиялық мекендеу орындарынан тау-сағыз (Scorzonera Tau-Saghyz Lipsch Et Bosse) жапырағының құрамындағы хлорофилл мен каротиноидтардың құрамын зерттеу, тамырларда каучуктың жиналуымен байланысын анықтау

Авторлар

  • М. С. Муталханов Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ.
  • А. А. Альнурова Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ.
  • К. Р. Сисемали Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ.
  • А. И. Акильбекова Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ.
  • М. К. Таусарова Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ.
  • Ж. М. Басыгараев Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ.
  • К. К. Богуспаев Әл-Фaрaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық yнивeрcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ.

DOI:

https://doi.org/10.26577/EJE.2022.v71.i2.010
        89 85

Аннотация

Natural rubber is a plant-based biopolymer that is used in many industries, such as medicine, engineering, etc. Tau-saghyz (Scorzonera tau-saghyz Lipsch et Bosse) is a semi-shrub growing in the territory of Southern Kazakhstan, capable of producing and accumulating natural rubber in the roots. The economic value of tau-saghyz is determined by the quantity and quality of the synthesized natural rubber. Accordingly, in order to introduce tau-saghyz into the crop and create an economically viable rubber crop, determining the factors associated with increased rubber content is of paramount importance.  According to M.V. Kultiasov “The more developed the leaf mass, the greater the root mass must correspond to it, i.e. leaf mass is an indirect measure of root mass yield. Hence the conclusion follows: the leaf can serve as a criterion for assessing the accumulation of rubber in the root mass. Since the main function of leaves is photosynthesis, in connection with this, in our experiments, the amount of photosynthetic pigments in the leaves was chosen as a factor, possibly correlating, determining the level of rubber accumulation in the roots. Thus, we selected 3 groups of plants from different habitats (northern slope, eastern slope, southern slope of the Teris-akkan ridge). Photosynthetic pigments were extracted from selected leaf samples with acetone, and rubber was extracted from the roots of the same samples using hexane. The obtained quantification data were verified using the following statistical methods: Student’s t-test and Pearson’s correlation coefficient. The results showed a statistically significant difference between groups in the amount of photosynthetic pigments, and also showed no difference between groups in the amount of rubber. Correlation analysis showed a very weak relationship between the amount of pigments in the leaves and the percentage of rubber in the roots in all three groups. Thus, it was shown that the amount of photosynthetic pigments does not affect the processes of rubber accumulation in roots.

Key words: Tau-saghyz, leaves root, pigments, rubber, correlation 

Жүктелулер

Как цитировать

Муталханов, М. С., Альнурова, А. А., Сисемали, К. Р., Акильбекова, А. И., Таусарова, М. К., Басыгараев, Ж. М., & Богуспаев, К. К. (2022). Қаратау тауларындағы әртүрлі экологиялық-географиялық мекендеу орындарынан тау-сағыз (Scorzonera Tau-Saghyz Lipsch Et Bosse) жапырағының құрамындағы хлорофилл мен каротиноидтардың құрамын зерттеу, тамырларда каучуктың жиналуымен байланысын анықтау. ҚазҰУ хабаршысы. Экология сериясы, 71(2), 103–111. https://doi.org/10.26577/EJE.2022.v71.i2.010

Шығарылым

Бөлім

БИОЛОГИЯЛЫҚ ӘР ТҮРЛІЛІКТІ САҚТАУДЫҢ ҚАЗІРГІ МӘСЕЛЕЛЕРІ